Vergi Sirküleri 26:Kısa Çalışma Ödeneği Uygulaması

VERGİ SİRKÜLERİ

SİRKÜLER TARİHİ : 19.03.2020

SİRKÜLER NO : 2020/26

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ UYGULAMASI

1-Kavram Olarak “Kısa Çalışma”:

09.11.2018 tarih ve 30590 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte Kısa Çalışma: “Üç ayı geçmemek üzere 4447 sayılı Kanunun Ek 2’nci maddesinde sayılan gerekçelerle; işyerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmasını veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması” şeklinde tanımlanmıştır.

2-Kısa Çalışma Uygulaması süresi ne kadardır?

Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık

çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanı Kararı ile 6 aya kadar uzatılabilir.) sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır.

3-Kısa Çalışma kapsamında işçilere ve işverene hangi imkânlar sağlanır?

1- İşçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi,

2- Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmesi, hizmetleri sağlanmaktadır.

4-İşyerinde Kısa Çalışma Uygulanabilmesi için;

İşverenin; genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması ve İş Müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekmektedir.

5-Kısa Çalışma Talebinde Bulunulması ve Talebin Değerlendirilmesi

İşverenler, genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle Kısa Çalışma Talep Formunu ve Kısa Çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi manyetik ve yazılı ortamda doldurarak kısa çalışma başvurusunda bulunulabilirler.

Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin varlığının işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarınca iddia edilmesi veya bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde konu, İŞKUR Yönetim Kurulunca değerlendirilerek karara bağlanır.

Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerle ilgili Yönetim Kurulunca alınmış bir karar bulunmuyorsa işverenlerce başvurular Kurum birimi tarafından reddedilir.

İşverenin kısa çalışma talebinin uygunluğuna ilişkin İş Müfettişleri tarafından uygunluk tespiti gerçekleştirilir.

6-Kısa Çalışma Ödeneği Süresi, Miktarı ve Ödenmesi

Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son (12) oniki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçemez.

Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için, işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir.

Kısa çalışmanın günlük, haftalık veya aylık çalışma süresi içerisinde yapılacağı zaman aralığı işyerinin gelenekleri ve işin niteliği dikkate alınarak işverence belirlenir.

Kısa çalışma ödeneği, işyerinde uygulanan haftalık çalışma süresini tamamlayacak şekilde çalışılmayan süreler için aylık olarak verilir.

Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilir.

Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak kaydıyla kısa çalışma süresi kadardır ve kısa çalışma ödemeleri, hak edilen işsizlik ödeneğinden mahsup edilmektedir.

Kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.

İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir.

7-Başvuruda Nelere Dikkat Edilmeli?

İşyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işverenin yaşadığı kriz sebeplerinin işyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu, işyeri unvanını, adresini, varsa sendikayı ve işyeri sicil numarasını ve varsa iddiasını kanıtlayıcı belgeleri Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğünün ilgili birimine (İşyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne veya İŞKUR birimine) başvurarak bildirmelidir. Eğer işyerinde toplu iş sözleşmesi varsa sendikaya da yazılı bildirimde bulunması önem taşıyor.

 8-İşverenler tarafından İŞKUR’a yapılan bildiriminde;

a) Zorlayıcı sebeplerin işyerine etkilerini ve zorlayıcı sebebin ne olduğunu belirtmek,

b) İşyerinin unvanını, adresini, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasını, işyeri İŞKUR numarasını ve sosyal güvenlik işyeri sicil numarasını belirtmek,

c) Kısa Çalışma Talep Formunun ve kısa çalışma uygulanacak işçilere ilişkin listenin manyetik (CD, USB Bellek) ve yazılı ortamda tanzim edilerek il/hizmet merkezi müdürlüklerimize başvuru sırasında teslim edilmesi gerekmektedir.

İŞKUR’a başvuru Kısa Çalışma Talep Formu ile başvurulur. (İş-Kur tarafından kısa çalışma ödeneği başvurularının birkaç gün içinde elektronik ortamda kabul edileceği bildirilmiştir)

9-Diğer Notlar/Bilgiler

a) Kısa çalışma uygulamasının başlanmasına İŞKUR Yönetim Kurulunca karar verilir. (Bu karar 18.03.2020 tarihindeki toplantıda Cumhurbaşkanı tarafından açıklanmıştır.)

b) İŞKUR başvuruda “dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep” gerekçesi belirtilmelidir.

c) Daha sonra İŞKUR’a yapılan başvuru İŞKUR tarafından uygunluk tespiti için Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’na gönderilecektir.

d) Teftiş Kurulu tarafından görevlendirilen İş Müfettişleri tarafından işyerinde uygunluk tespiti için teftiş ve inceleme yapılacaktır.

10-İş müfettişi tarafından incelecek kayıt ve belgeler

• İşverenin Kısa Çalışma Talebine İlişkin Gerekçeli Ve Yazılı Beyanı,
• Ücret Bordroları,
• İşçi Ücretlerinin Ve Bununla İlgili Sigorta Primi Ve Vergi Kesintilerinin Ödendiğini Gösteren Kayıtlar,
• Kısa Çalışma Uygulanan/Talep Edilen Döneme Ait Çalışma Sürelerini Gösteren Ve İşçi İmzalarını İçeren Belgeler (Puantaj Kayıtları, İşçi Takibinin Yapıldığı Elektronik Dökümler vb.),
• Cari Yıl Ve Bir Önceki Yıla Ait; Geçici Gelir Beyannameleri İle Tasdikli Mali Tabloların Kayıtları, Üretimde Meydana Gelen Artış Ve Azalış Miktarlarını Gösteren Belgeler Veya Aynı Döneme Ait Söz Konusu Bilgileri İçerir Nitelikte Düzenlenmiş Tasdikli Bir Mali Analiz Raporu,
• Alınan Ve İptal Edilen Siparişlere Ve Sözleşmelere İlişkin Belgeler,
• Varsa Faaliyetin Kısmen Ya da Tamamen Durduğuna İlişkin Belgeler,
• Varsa İşyerindeki Toplu İş Sözleşmesi Tarafı Sendika İle Kısa Çalışma Uygulanmasına İlişkin Düzenlenmiş Protokol,
• Varsa Yangın, Deprem, Sel, Su Baskını, Salgın Hastalıklar Gibi Mücbir Sebeplerin Varlığını Gösteren Belgeler,
• Varsa Konuya İlişkin Diğer Belgeler.

f) İşyerinde uygulanan çalışma süresinin, işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak Haftalık çalışma süresinin en az üçte bir oranında azaltılması (Örneğin haftalık 45 saat için en az 15 saat) veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması halinde kısa çalışma ödeneğini uygulanacaktır.

g) Uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanacak işçi listesinin değiştirilmesine ve/veya işyerinde uygulanan kısa çalışma süresinin arttırılmasına yönelik talepler, yeni başvuru olarak değerlendirilir. Bu nedenle olabildiğince en fazla süre (şimdilik 3 ay) ve en fazla işçi sayısının işçi listesine eklenmesi önerilir. Çünkü kısa çalışma talep edilen süre işlerin düzelmesi halinde süre haber verilmek suretiyle kısaltılabilir veya kesilebilir.

11-Sonucun Bildirimi

a) Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlıkları uygunluk tespiti sonucunu (olumlu/olumsuz/vazgeçme), talebi gönderen İŞKUR birimlerine gönderir.

b) Uygunluk tespiti sonuçlarını İŞKUR birimi işverene bildirir.

c) İşveren durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır.

d) Talebin uygun görülmesi halinde kısa çalışma uygulanacak kişilere yönelik Kısa Çalışma Bildirim Listesine son şeklini vererek yazılı ve manyetik ortamda Kurum birimine teslim edilir.

f) İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması gerekmektedir.

g) Ödemeler ilgili dönemi izleyen ayın beşinde gerçekleştirilir ve PTT aracılığı ile çalışanların T.C. Kimlik Numaraları üzerinden yapılır.

h) Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçmemek üzere, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır.

i) Kısa çalışma ödeneğinin süresi üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma süresi kadardır.

j) Kısa çalışma ödeneği, uygunluk tespitinde belirtilen süreyi aşmamak kaydıyla fiilen gerçekleşen kısa çalışma süresi üzerinden verilir.

k) İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği ödenecek sigorta primi, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılır.

l) Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâhaltına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.

m) Kısa çalışma yapılan süreler için, kısa çalışmaya tabi tutulan işçiler adına SGK Aylık Prim ve Hizmet Belgesi ile eksik gün gerekçesi “18-Kısa Çalışma Ödeneği” olarak bildirilir.

n) İşverenin, kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere 6 işgünü önce yazılı olarak bildirmesi zorunludur.

o) Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.

12-Sonuç

Türkiye’de faaliyet gösteren firmalar, yukarıda belirttiğimiz şartları sağlamaları halinde kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilirler.

Kısa çalışma ödeneği uygulaması;  gerek işçiye yaşamını idame ettirmesi için gelir güvencesi sağlaması, gerekse işverenin elinde olmayan sebeplerle nitelikli işçilerini elinde tutmasını sağlayıcı, önemli bir sosyal politika vasıtası olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğe  ulaşmak için tıklayınız

Bilgilerinize Sunulur.,

Saygılarımızla,

GÜRELİ YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK

VE BAĞIMSIZ DENETİM HİZMETLERİ A.Ş.