Vergi Sirküleri 115 : Döviz Yada Dövize Endeksli Sözleşme Sınırlamalarının Kapsamı Daraltılmıştır

DÖVİZ YADA DÖVİZE ENDEKSLİ SÖZLEŞME SINIRLAMALARININ KAPSAMI DARALTILMIŞTIR

( Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin 2008-32/34 Nolu Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair 2018-32/51 Nolu Tebliğ 16.11.2018 Tarihinde Yayımlanmıştır)

Yayımlanan Tebliğ ile bazı satış, kiralama, iş ve hizmet sözleşmeleri ile eser  sözleşmelerinde, sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamayacağına ilişkin düzenlemelerin kapsamı yeniden belirlenerek bunların döviz yada dövize endeksli yapılabilmelerine imkan verilmiştir.

1.SERBEST BÖLGELERDE BULUNAN GAYRIMENKULLER DÖVİZ YADA DÖVİZE ENDEKSLİ OLARAK ALINIP SATILABİLECEK VE KİRALANABİLECEKTİR.

Serbest bölgelerde bulunan gayrımenkullere bu serbesti tanınırken Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt içinde yer alan diğer gayrimenkullerine yönelik satış ve kiralama sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapamayacaklardır.

2.TÜRKİYE’DE YERLEŞİK OLUPTA VATANDAŞ OLMAYANLAR, GAYRIMENKULLERE İLİŞKİN KISITLAMALARIN DIŞINA ÇIKARILMIŞTIR

Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan ancak Türkiye’de yerleşik olan kişilerin alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

Aynı şekilde dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketlerin gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde de sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapılabilecektir.

3.KONAKLAMA TESİSLERİNİN KİRALANMASINDA BEDEL DÖVİZ CİNSİNDEN VEYA DÖVİZE ENDEKSLİ YAPILABİLECEKTİR

Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinin işletilmesi amacıyla kiralanmasıyla ilgili gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.

4.GÜMRÜKSÜZ SATIŞ MAĞAZALARININ KİRALANMASINA İLİŞKİN DÖVİZ SINIRLAMASI KALDIRILMIŞTIR

Gümrüksüz satış mağazalarının kiralanmasına ilişkin gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde, sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapılabilir.

5.GAYRIMENKUL SATIŞ VE KİRA SÖZLEŞMELERİNDE ALINAN ÇEK VE SENETLER İLE VERİLEN DEPOZİTOLAR

Sınırlamaları kaldırılmış bulunan gayrımenkul satış ve kiralamalarında; sözleşmelerin ifası kapsamında dolaşıma girmiş kıymetli evraklar ile verilen depozitolar için Türk Lirasına dönme zorunluluğu bulunmamaktadır.

6.İŞ MAKİNALARININ SATIŞ VE KİRALANMASINA İLİŞKİN SÖZLEŞME BEDELLERİ DÖVİZ CİNSİNDEN YAPILABİLECEKTİR

Menkul satış ve kiralama sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırması öteden beri mümkünken iş makinaları ile taşıtlar için bu sözleşme bedellerinin TL olarak yapılması zorunluydu.

Ancak yapılan değişikle iş makinalarına ilişkin satış ve kiralama sözleşmelerinde de bedelin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılabilmesine imkan tanınmıştır. Diğer taraftan taşıtlara ilişkin sınırlama devam etmektedir.

7.BAZI FİNANSAL KİRALAMA SÖZLEŞMELERİNDE DÖVİZ SINIRLAMALARI KALDIRILMIŞTIR

Sınırlamaya tabi olmayan finansal kiralama sözleşmeleri;

• 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda tanımlanan gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmelerinde döviz cinsinden veya dövize endeksli,
• 32 sayılı Kararın 17 ve 17/A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing) sözleşmelerinde ise döviz cinsinden,

bedelin belirlenmesi mümkün olmuştur.

8.DÖVİZ CİNSİNDEN MALİYET İÇEREN ESER SÖZLEŞMELERİNE SERBESTİ TANINMIŞTIR

Türkiye’de yerleşik kişiler; kendi aralarında akdedecekleri, 16/12/1999 tarihli ve 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda tanımlanan gemilerin inşası, tamiri ve bakımı dışında kalan eser sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar

Ancak Tebliğ ile Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleşmelerinde de, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün kılınmıştır.

9.GEMİ ADAMLARINA İLİŞKİN İŞ SÖZLEŞMELERİNDE DÖVİZ SERBESTİSİ

Türkiye’de yerleşik kişiler; yurt dışında ifa edilecekler dışında kalan, kendi aralarında akdedecekleri, iş sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar. Ancak yapılan değişikle gemi adamlarının taraf oldukları iş sözleşmeleri kapsam dışına çıkarılarak ifa yerine bakılmaksızın döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak yapılabilecektir.

10.TÜRKİYE’DE BAŞLAYAN YADA TÜRKİYE’DE SONLANAN TÜM HİZMET SÖZLEŞMELERİ DÖVİZ CİNSİNDEN YAPILABİLECEKTİR

Türkiye’de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmeleri hariç diğer hizmetlere ilişkin bedelin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkün değildi.

Yapılan değişikle tıpkı elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmelerinde olduğu gibi Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan diğer hizmetlerde ( taşımacılık, sağlık, eğitim vb) bedelin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkün hale gelmiştir.

11.BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ KAPSAMINDA YAZILIM VE DONANIMLARA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER

Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; bilişim teknolojileri kapsamında,

– yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış, lisans ve hizmet sözleşmeleri,

– yurt dışında üretilen donanımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmelerinde

sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırmaları mümkün olup Türkiye’de üretilmiş olanlara ilişkin sözleşmeler ise TL olarak belirlenecektir.

12.4749 SAYILI KAMU FİNANSMANI VE BORÇ YÖNETİMİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA KANUN KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN İŞLEMLERLE İLGİLİ SÖZLEŞMELER

2018-32/51 nolu Tebliğ ile sadece Hazine ve Maliye Bakanlığının 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün iken kapsam genişletilmiş ve 4749 sayılı Kanun kapsamında kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler dahil kapsamdaki tüm kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak yapılan sözleşmelerde sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün hale getirilmiştir.

Ayrıca bu işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması da mümkündür.

13.KAMU KURUM VE KURULUŞLARININ TARAF OLDUĞU DÖVİZ CİNSİNDEN VEYA DÖVİZE ENDEKSLİ İHALELER, SÖZLEŞMELER VE MİLLETLERARASI ANDLAŞMALAR

Yine 2018-32/51 nolu Tebliğ ile Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası andlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla, yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdedeceği gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün iken zincire yeni halkalar eklenmiş ve projeler dahilinde; sadece yükleniciler değil görevli şirketlerin ve bunların sözleşme imzaladığı tarafların üçüncü taraflarla akdedeceği veya bahsi geçen projeler çerçevesinde akdedilecek, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri dışındasözleşmelerde, sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün hale getirilmiştir.

14.SÖZLEŞMELERİN YURT DIŞINDA İFA EDİLMESİ HALİNDE DÖVİZ SINIRLAMASI UYGULANMAYACAKTIR

Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışındaki; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler 32 sayılı Kararın 4 üncü maddesinin (g) bendi uygulaması kapsamında Türkiye’de yerleşik olarak değerlendirilmektedir. Ancak, yeni düzenleme ile sözleşmenin yurt dışında ifa edilmesi durumunda bu hüküm uygulanmayacaktır

15.SÖZLEŞMELERDE AKARYAKIT FİYATLARINA ENDEKSLEME YAPILMASI MÜMKÜN HALE GETİRİLMİŞTİR

Uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve/veya emtiaya endekslenen ve/veya dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmeler, 32 sayılı Kararın 4 üncü maddesinin (g) bendi uygulaması kapsamında dövize endeksli sözleşme olarak değerlendirilmektedir.

Ancak, 2018-32/52 nolu yeni Tebliğ ile sadece taşımacılık faaliyetlerine ilişkin hizmet sözleşmelerinde akaryakıt fiyatlarına endeksleme yapılması mümkün hale getirilmiş bulunmaktadır.

Bilgilerinize sunulur

Saygılarımızla,

2018-32/52 Nolu Tebliğ’e ulaşmak için tıklayınız

Bilgilerinize Sunulur.

Saygılarımızla

GÜRELİ YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK

VE BAĞIMSIZ DENETİM HİZMETLERİ A.Ş