Sirküler 02 : 7418 Sayılı Basın Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

SİRKÜLER

SİRKÜLER TARİHİ : 19.10.2022

SİRKÜLER NO : 2022/02

7418 SAYILI BASIN KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

18/10/2022 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Basın Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”), basın mensupları ile internet haber sitelerine ve sosyal medya platformlarına ilişkin yeni düzenlemeler getirmiştir. Ayrıca Kanunla, özellikle sosyal medya kullanıcılarını ilgilendiren Türk Ceza Kanunu’nda yeni bir suç tipi de ihdas edilmiştir. Kanunla getirilen yenilik ve değişiklikler kısaca şu şekildedir;

Türk Ceza Kanunu’nda ihdas edilen yeni suç tipine ilişkin getirilen düzenleme;

Kanun’un 29’uncu maddesiyle, Türk Ceza Kanunu’na madde 217/A hükmü eklenerek “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” adıyla yeni bir suç tipi ihdas edilmiştir. Bu suça ilişkin cezaların temyizi mümkündür.

TCK m.217/A: “(1) Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır.

(2) Fail, suçu gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlemesi hâlinde, birinci fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır.”

Özellikle düzenlemede geçen “alenen yayan” ifadesi sosyal medya kullanıcıları ve basın mensupları için tutuklu yargılamaların önünü açmaktadır. Yine düzenlemede geçen “gerçeğe aykırı” ifadesi bağlamında, gerçeğe aykırılığın ne şekilde ve hangi ölçütlerle belirleneceği hususu muğlak kalmıştır.

Sosyal medya platformları bakımından getirilen düzenleme;

– Basın Kanunu’nda daha önceki bir düzenlemeyle sosyal ağ sağlayıcılarına Türkiye’de temsilci bulundurma zorunluluğu getirilmişti. Yeni düzenleme ile temsilcinin gerçek kişi olması hâlinde bu kişinin Türkiye’de mukim ve Türk vatandaşı olması, temsilci tüzel kişi ise mutlaka Türkiye’de şube bulundurması zorunluluğu getirilmiştir ve sosyal ağ sağlayıcısının Türkiye’deki temsilcisine, Kanun’da sayılan suçlara konu internet içeriklerini oluşturan veya yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgilerin talep edilmesi üzerine bu bilgileri adli mercilere sunma zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca ilgili merciden herhangi bir talep olmasa dahi sosyal ağ sağlayıcısının, kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içerikleri öğrenmesi halinde ilgili içerik ve içerik sahibi hakkındaki bilgileri yetkili kolluk birimleriyle paylaşmak zorunda tutulmuştur.

– Yeni düzenleme ile Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na sunulan raporların başlık etiketleri, öne çıkarılan veya erişimi azaltılan içeriklere ilişkin algoritmalarına, reklam politikalarına ve şeffaflık politikalarına ilişkin bilgileri de içermesi gerektiği düzenlenmiştir.

– Sosyal ağ sağlayıcısı, çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma konusunda da gerekli tedbirleri almakla yükümlü hale getirilmiştir.

– Ayrıca “şebekeler üstü hizmet sağlayıcılar” olarak tanımlanan WhatsApp vb. uygulamalar hakkında da “faaliyetlerini Türkiye’de kurdukları anonim şirket ya da limited şirket statüsündeki tam yetkili temsilcileri vasıtası ile Kurumca yapılacak yetkilendirme çerçevesinde yürütürler.” denilerek, öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sunan “şebekeler üstü hizmet sağlayıcılara” bir milyon Türk lirasından otuz milyon Türk lirasına kadar idari para cezası verilebileceği düzenlenmiş ve idari para cezasını süresinde ödemeyen ve Kurum düzenlemelerinde öngörülen yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sunan şebekeler üstü hizmet sağlayıcısının internet trafiği bant genişliğinin yüzde doksan beşine kadar daraltılmasına veya ilgili uygulama veya internet sitesine erişimin engellenmesine Kurum tarafından karar verilebileceği düzenlenmiştir.

Basın mensupları ile internet haber siteleri hakkında getirilen düzenleme;

– Kanun’da özellikle internet haber sitelerine ilişkin geniş düzenlemelere yer verilmiştir. Artık internet haber siteleri adres ve unvan bilgilerini ana sayfalarında kolay ulaşılabilir şekilde bulundurmak zorundadırlar. Yeni düzenleme ile internet haber sitelerinde görev alanların da basın kartı alabileceği düzenlenmiştir.

– Kanun’un 7. maddesi ile getirilen eklemeyle internet haber sitelerindeki düzeltme ve cevap yazılarının usulü detaylı olarak düzenlenmiş ve uygulamadaki karışıklıkların sona erdirilmesi amaçlanmıştır.

– Kanun’un 9. maddesine göre internet sitelerindeki haberler için yayımlandığı tarih değil “suç ihbarı yapıldığı tarihten” itibaren zamanaşımı süresi işlemeye başlayacaktır. Dolayısıyla internet ortamında yer alan herhangi bir haber eski tarihli olsa bile suç ihbarının yapıldığı tarih itibarıyla 4 aylık dava açma süresi başlayacaktır.

– Kanun’a göre, basın kartı sahibinin, kanunda belirtilen niteliklere sahip olmadığının veya bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması halinde veya basın kartı sahibinin, basın ahlak esaslarına aykırı davranışlarda bulunması halinde Basın Kartı Komisyonu kararıyla basın kartı iptal edilebilecektir. Basın kartı sahibinin gereken niteliklere sahip olmadığının veya bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması nedeniyle İletişim Başkanlığınca basın kartının iptali halinde kartın iade edildiği tarihten itibaren 1 yıl geçmedikçe yeniden basın kartı verilmeyecek.

Yukarıda belirtilen düzenlemeler; düzenlemenin resmi ilan ve reklam verilebilecek internet haber sitelerinin de Basın İlan Kurumunun internet siteleri üzerinden kamuoyuna duyurulmasını düzenleyen maddesi, internet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklamların kapsam ve esaslarını düzenleyen maddesi, gazete ve dergiler için uygulanan müeyyidelerin internet haber sitelerine de uygulanmasını düzenleyen maddesi, vatandaşların icra, ihale, tebligat ve personel alanlarına ilişkin ilanlara tek merkezden kolayca ulaşabildiği Basın İlan Kurumu İlan Portalı’nda da ücretsiz yayın yapılmasını düzenleyen maddesi, ihalelerin internet haber sitesinde duyurulmasını düzenleyen maddesi, internet haber sitelerinin cezai ve hukuki sorumluluklarıyla ilgili düzenleme ve internet haber siteleri çalışanlarının Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kapsamına alınmasını öngören maddesi 1 Nisan 2023 tarihinde diğer hükümleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girecektir.

Bilgilerinize Sunulur.

Saygılarımızla,

GÜRELİ YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK

VE BAĞIMSIZ DENETİM HİZMETLERİ A.Ş.