Hukuk Sirküleri 2017/01 : Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik

TİCARİ İŞLEMLERDE REHİN HAKKININ KURULMASI VE TEMERRÜT SONRASI HAKLARIN KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK İLE GETİRİLEN DÜZENLEMELER

28.10.2016 da yürürlüğe giren 6750 sayılı Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanununu çerçevesinde “Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik” 31.12.2016 tarihli  Resmi Gazetede yayımlanmış ve işbu yönetmelik 01.01.2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

İşbu yönetmelik ile Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanun’da belirtilen rehin sözleşmesine, rehin hakkının kurulması,  rehin sistemlerine, rehin sözleşmesinin Rehinli Taşınır Siciline tesciline, borçlunun temerrüdü sonrası rehin alacaklısı ile rehin verenlerin hak ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik’te yer alan düzenlemeler özet olarak aşağıda açıklanmıştır:

Yönetmeliğin Kapsamı: Rehne konu taşınır varlığı rehin alacaklısına teslim etmeksizin özel siciline tescil edilmek suretiyle kurulan rehinlere uygulanır. Bu Yönetmelik hükümleri; Sermaye piyasası araçları ile türev araçlara ilişkin finansal sözleşmeleri konu edinen rehin sözleşmeleri ile mevduat rehni, Türk Medeni Kanununa göre kurulmuş taşınır rehni, Karayolları Trafik Kanununa göre kurulmuş araç rehni, Türk Sivil Havacılık Kanununa göre kurulan hava aracı ipoteği, Türk Ticaret Kanununa göre kurulan gemi ipoteği, Maden Kanununa göre kurulan maden hakları ve cevher rehni, sözleşmelerine uygulanmaz.

Rehnin Tarafları: İşbu yönetmeliğe göre geçerli bir rehin hakkının kurulabilmesi için rehin alacaklıları kredi kuruluşları, tacirler ve esnaflar olabilir. Rehin veren kişiler ise tacirler, esnaflar, çiftçiler, üretici örgütleri ve serbest meslek erbaplarıdır. Rehin hakkı; rehin alacaklısı bir kredi kuruluşu ile rehin veren tacir, esnaf, çiftçi, üretici örgütü veya serbest meslek erbabından herhangi biri, rehin alacaklısı tacir ile rehin veren tacir, rehin alacaklısı tacir ile rehin veren esnaf, rehin alacaklısı esnaf ile rehin veren tacir, rehin alacaklısı esnaf ile rehin veren esnaf, olan kişiler arasında kurulabilir.

Rehin Hakkının Kurulması:  Rehin hakkının kurulmasının aşamaları şu şekildedir: 1) Rehinle güvence altına alınabilecek mevcut veya müstakbel bir borcun varlığı. 2) İradenin mevcut veya müstakbel bir borcun ödenmesini veya ifa edilmesini güvence altına almak amacıyla taşınır varlık üzerinde zilyetliğin devrine gerek olmaksızın sınırlı ayni hak tesis etme yönünde oluşması. 3) Rehin sözleşmesinin hazırlanması ve imzalanması. 4) Rehin sözleşmesinin Sicile tescil edilmesi.

Üzerinde Rehin Hakkı Kurulabilecek Taşınır Varlıklar: Rehin hakkı aşağıda belirtilen taşınır varlıkların biri veya birden fazlası üzerinde kurulabilir; alacaklar, çok yıllık ürün veren ağaçlar, fikri ve sınai mülkiyete konu haklar, hammadde, her türlü kazanç ve iratlar, başka bir sicile kaydı öngörülmeyen ve idari izin belgesi niteliğinde olmayan her türlü lisans ve ruhsatlar, kira gelirleri, kiracılık hakkı, makine ve teçhizat, araç, ekipman, alet, iş makinaları, elektronik haberleşme cihazları dâhil her türlü elektronik cihaz gibi menkul işletme tesisatı, sarf malzemesi, stoklar, tarımsal ürün, ticari değeri olan her tür hayvan, ticaret unvanı ve/veya işletme adı, ticari işletme veya esnaf işletmesi, ticari plaka ve ticari hat, ticari proje, vagon, yukarıda sayılan üçüncü kişilerin zilyetliğindeki taşınır varlık, hak ve paylı mülkiyet hakları ve yukarıda belirtilen taşınır varlıkların borç miktarının belirli olması halinde ancak borç miktarının tamamına ek olarak azami beşte bir oranına yetecek kadarı üzerinde rehin kurulabilir.

Rehinli Taşınır Sicili: Rehin sözleşmesinin tescil edilmesi yazılı olarak hazırlanan rehin sözleşmesi sicil yetkilisi tarafından sicile tescil edilir. Elektronik ortamda hazırlanan ve taraflarca güvenli elektronik imza ile imzalanan rehin sözleşmesinde, sicil yetkilisi tarafından sicile tescil edilir.

Rehinde Derece Sistemi ve Öncelik Hakkı: Taşınır varlık üzerinde ilerleme ve sabit derece rehin sistemleri ile rehin kurulabilir. Taraflarca herhangi bir rehin sisteminin belirlenmemesi halinde rehin, ilerleme sistemine göre kurulmuş sayılır. İlerleme sisteminde Sicile tescil anı dikkate alınır. İlk tescil anına göre alacaklılar birinci sıradan başlamak üzere sıralanır. Rehin veren tarafından taşınır varlığın değerinin itibari değerlere ayrılarak derecelendirilmesi halinde taraflar, varlık üzerinde sabit derece sistemi ile rehin kurabilir. Bu sistemde öncelik hakkı rehin hakkının derece ve sırasına göre belirlenir.

Rehne Konu Borcun Süresinde İfa Edilmemesi: Borçlunun temerrüdünün gerçekleşmesi halinde rehinli taşınır varlığın mülkiyetinin devrini talep etmeye yetkili kişiler şunlardır: a)Rehin sözleşmesinde ilerleme sisteminin belirlenmiş olması halinde tescil anına göre belirlenen ilk rehin alacaklısı veya temsil ve ilzama yetkili temsilcisi. b)Rehin sözleşmesinde sabit derece sisteminin belirlenmiş olması halinde derece ve sıra olarak en önde bulunan rehin alacaklısı veya temsil ve ilzama yetkili temsilcisi. Rehinli taşınır varlığın mülkiyetinin devri bu varlığın bulunduğu yer veya rehin alacaklısının yerleşim yeri icra müdürlüğünden talep edilir. Rehinli taşınır varlığın mülkiyetinin devrinin talebi sözlü, yazılı veya elektronik ortamda yapılabilir.

Rehnin Sicilden Terkini: Kanun ve bu Yönetmeliğe göre kurulan rehin hakkı, belirlenen sürenin sona ermesi, alacağın sona ermesi, rehnin terkini veya rehinli taşınır varlığın tamamen yok olmasıyla sona erer.

Hüküm Bulunmayan Haller: Kanun ve bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun taşınır ve taşınmaz rehnine ilişkin hükümleri ile 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun ipoteğin paraya çevrilmesi hakkındaki hükümleri kıyasen uygulanır.

Ticari İşlemlerde Rehin Hakkının Kurulması ve Temerrüt Sonrası Hakların Kullanılması Hakkında Yönetmelik’e ulaşmak için tıklayınız.

Bilgilerinize Sunulur.